Back Аирланд бызшәа Abkhazian Irische Sprache ALS አየርላንድኛ Amharic Idioma irlandés AN Īrisc sprǣc ANG आयरिश भाषा ANP اللغة الأيرلندية Arabic ايرلاندى ARZ Idioma irlandés AST İrland dili Azerbaijani
| Iers-Gaelies Gaeilge na hÉireann | ||
|---|---|---|
| Uitspraak: | [ˈɡeːlʲɟə] | |
| Gepraat in: |  Ierland (538 283).svg){kind=small} Noord-Ierland (165 000).svg){kind=small} Verenigde Koninkryk (95 000) Verenigde State (25 000)
| |
| Gebied: | Wes-Europa | |
| Totale sprekers: | 355 000 moedertaal- of ander sprekers wat die taal vlot kan praat(1983)[1] 538 283 gereelde sprekers (2006) 1 860 000 met kennis van die taal (2006) | |
| Rang: | 193 | |
| Taalfamilie: | Indo-Europees Kelties Eiland-kelties Goideliese Iers-Gaelies | |
| Skrifstelsel: | Latynse alfabet (Ierse variant) | |
| Amptelike status | ||
| Amptelike taal in: | Ierland Europese UniePermanente Noord-Amerikaanse Gaeltacht | |
| Gereguleer deur: | Foras na Gaeilge ("Ierse Instituut") | |
| Taalkodes | ||
| ISO 639-1: | ga
| |
| ISO 639-2: | gle
| |
| ISO 639-3: | gle
| |
| ||
| Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat. | ||
Die Ierse taal (Iers: Gaeilge, [ˈɡeːlʲɟə], of Gaeilge na hÉireann, "Iers-Gaelies") vorm saam met Skots-Gaelies en Manx-Gaelies, die taal van die Eiland Man, die Gaeliese of Goideliese groep van die Keltiese tale. Die woord "Goidelies" is afgelei van die Oud-Ierse goídel "Ier".
Iers is die oudste taal van die Goideliese groep en bestaan reeds in die vroeë Middeleeue as 'n literêre taal, terwyl Skots en Manx voor die sewentiende eeu nie as selfstandige skryftale beskou word nie.
Iers is vandag danksy sy historiese rol as nasionale taal die eerste ampstaal (an phríomhtheanga oifigiúil) van die Republiek Ierland, en sowat 1,6 miljoen van die 4,1 miljoen burgers kan tans Iers praat. Daar is ook enkele duisend Ierssprekers in Noord-Ierland, die Verenigde State, Kanada en Australië. Volgens 'n besluit, wat deur die Europese Ministers van Buitelandse Sake op 13 Junie 2005 geneem is, het Iers op 1 Januarie 2007 ook een van die amptelike tale van die Europese Unie geword.
Behalwe vir klein gebiede in die weste van die Ierse eiland (die sogenaamde Gaeltachtaí) – veral in Waterford, Wes-Kerry, Wes-Cork, Connemara, Mayo en Donegal (Ulster, Noord-Ierland) – word Iers nie meer as moedertaal gepraat nie en is grootliks deur Engels verdring. Iers is die daaglikse omgangstaal vir sowat 120 000 mense. 'n Bykomende 165 000 sprekers in Noord-Ierland en 25 000 in die Verenigde State besig Iers óf as hulle huistaal óf het 'n behoorlike kennis daarvan.
- ↑ Ethnologue, Gaelic, Irish: a language of Ireland